Hoe werken fatburners? En zijn ze effectief? 

We worden voortdurend bestookt met afslankproducten die ons vertellen dat afvallen ‘snel en gemakkelijk’ is. En toch kampen nog zo veel mensen met overgewicht.

Als afvallen echt zo eenvoudig was als het nemen van een pil of supplement, zouden er dan niet veel minder mensen met overgewicht zijn?

Een pil of supplement zal niet het wondermiddel zijn waardoor je ineens slanker wordt zonder ook maar iets aan je levensstijl aan te passen. Maar het kan wel een extra duwtje in de rug betekenen om je gemotiveerd te houden en iets sneller resultaat te zien.

In dit artikel gaan we dieper in op de vraag: “Hoe werken vetverbranders, ook wel fatburners genoemd?

Vetverbranders - of fat burners - werken door het versnellen van de stofwisseling, verbranden van vet en onderdrukken van eetlust. Toch bevatten veel fatburners ook ingrediënten waarvan de werking niet grondig onderzocht is. 

Om daadwerkelijk vet te verbranden, moet je je eerst richten op een gezonde eet- en sportgewoontes en daarna overwegen om (al dan niet natuurlijke) vetverbranders aan je gewoonte toe te voegen.

> Leestip: Dit zijn de beste fatburners van 2024

Wat zijn fat burners?

Fat burners, of vetverbranders, zijn supplementen die helpen je stofwisseling te versnellen, vet te verbranden en helpen afslanken. Sommige zijn natuurlijk, maar vele zijn verwerkte stoffen die een lange lijst aan ongezonde ingrediënten bevatten.

Fat burners worden ingedeeld volgens de “vetverbrandende” functie in het menselijk lichaam.

Omdat er zo veel ongezonde fat burners zijn, is het belangrijk voldoende onderzoek te doen alvorens een vetverbrander te gebruiken. Wij hebben op deze pagina de beste fatburners opgelijst die veilig en gezond zijn om te gebruiken.

Thermogenese

Thermogenese is de dissipatie van energie door de productie van warmte. Het is letterlijk de wamteproductie in ons lichaam.

Thermogenese is een onderdeel van ons normale stofwisselingsproces. Wanneer supplementen - zoals vetverbranders - beweren de thermogenese verhogen, betekent dit dat ze zijn ontwerpen met de bedoeling om de stofwisseling te stimuleren. Zo zou het vetgebruik en bijgevolg de vetverbranding gestimuleerd worden.

Lipolyse

Lipolyse is het proces van afbreken van lipiden, dat ook bekend staat als vet. Dit proces vindt plaats in ons lichaam door middel van enzymen en water.

Lipolyse vindt plaats in ons vetweefsel. Dat is het vet dat ons lichaam en organen omhult en beschermt.

Ons lichaam slaat overtollige energie die we eten op natuurlijke wijze op als vet. Deze opgeslagen bron van energie is klaar en beschikbaar voor wanneer de glucosevoorraden uitgeput raken.

Glucose is altijd de voorkeursbrandstof voor ons lichaam en hersenen. Maar eenmaal ons lichaam geen glucose meer heeft, door gebrek aan voeding of door een intensieve training, worden opgeslagen vetten gebruikt als energiebron.

Eetlustremmer (honger onderdrukken)

Eetlust is één van de belangrijkste redenen waarom we eten. Het is het signaal dat ons lichaam naar onze hersenen stuurt wanneer het tijd is om te eten. Het kan het gevolg zijn van honger maar eetlust kan ook gestimuleerd worden zonder honger. Zoals wanneer je hunkert naar een bepaalde snack of wanneer we iets zien dat ons zin geeft om te eten.

Supplementen die de eetlust onderdrukken zouden er voor moeten zorgen dat de drang om te eten afneemt. Ze werken op verschillende manieren, waaronder het blokkeren van de absorptie van macronutriënten die calorieën bevatten. Daarnaast werken ze ook door ons maag een vol gevoel te geven, zoals ook vezels doen.

Eetlustremmers kunnen ook invloed hebben op hongerhormonen zoals ghreline. Ghreline staat bekend als het ‘hongerhormoon’ omdat het onze drang om te eten verhoogt. Leptine is een ander hongerhormoon dat ons helpt een verzadigd gevoel te krijgen.

De gevaren van fatburners

Sommige afslankproducten worden door fabrikanten op de markt gebracht met verschillende beweringen die niet goed zijn onderzocht of klinisch zijn gevalideerd. Vaak zijn onderzoeksresultaten beperkt en afkomstig van dier- of laboratoriumstudies in plaats van klinische proeven bij mensen.

Het voedselagentschap reguleert voedingssupplementen, maar in tegenstelling tot medicijnen hoeven supplementen niet gekeurd te worden voordat ze op de markt worden gebracht. Uiteraard zijn er voor supplementen ook wel bepaalde voorwaarden maar deze zijn veel minder streng dan wanneer hetzelfde product als medicijn op de markt zou worden gebracht.

Dat betekent ook dat supplementenfabrikanten zelf verantwoordelijk zijn voor het bepalen of de producten veilig zijn. De beweringen op verpakking zijn dus zeker niet altijd waarheidsgetrouw en kunnen misleidend zijn.

Sommige fatburners bevatten een erg lange lijst ingrediënten - sommige wel meer dan 90! Dat maakt het onderzoeken van deze producten als consument erg moeilijk.

Sommmige van die ingrediënten kunnen een slechte combinatie zin met bepaalde medicijnen of bepaalde ziektegerelateerde symptomen verergeren zoals een hoge bloeddruk of bloedsuikerproblemen. Vooral al je te kampen hebt met een medische aandoening of medicijnen gebruikt, is het belangrijk een arts te raadplegen alvorens supplementen te gebruiken.

> Leestip: Voordelen en nadelen van fatburners

Veel voorkomende fat burners en hoe ze werken

Ephedra

Ephedra is afkomstig van een heesterplant. Het wordt in China al eeuwenlang gebruikt tegen verkoudheden, koorts, griep, hoofdpijn en neus- en longproblemen.

De verkoop van supplementen die ephedraverbindingen bevatten zijn ondertussen verboden maar werden vroeger verkocht voor gewichtsverlies, betere atletische prestaties en meer energie.

Het is ondertussen verboden omdat er weinig bewijs was voor de effectiviteit van ephedra, behalve voor gewichtsverlies op korte termijn. Maar het zeer gevaarlijk verhoogde risico op hartproblemen en beroertes maakt al die voordelen ongedaan. 

Orlistat

Orlistat wordt meestal gebruik in combinatie met een voorgeschreven calorie- en vetarm dieet en een trainingsprogramma met als doel mensen te helpen gewicht te verliezen. Over het algemeen is het een product dat voorgeschreven wordt door je art en waar je ook een recept voor krijgt.

Orlistat is een lipaseremmer. Het voorkomt dus dat een deel van het vet uit je voedsel geabsorbeerd wordt in de darmen. Het vet dat niet opgenomen wordt, wordt via de ontlasting uitgescheiden. Dit kan wel bijwerkingen hebben zoals maagklachten en problemen met de stoelgang.

Cafeïne

Cafeïne komt van nature voor in voeding en dranken als koffie, thee en chocolade. Het wordt kunstmatig toegevoegd aan energiedrankjes, frisdrank en komt ook in de vorm van supplementen.

Cafeïne is een bekende vetverbranden omdat het helpt vet te mobiliseren uit weefsel en het kan je stofwisseling licht versnellen omdat het een stimulerend middel is.

Het is echter belangrijk te erkennen dat het vrijkomen van vetzuren niet bevorderlijk is voor gewichtsverlies, tenzij je meer calorieën verbrandt dan je opneemt.

Een systematisch onderzoek toonde aan dat cafeïne gewicht, BMI en vermindering van lichaamsvet kan bevorderen. Eén studie toonde aan dat cafeïne de vetverbranding met ongeveer drie keer meer verhoogde bij slanke mensen dan bij zwaarlijvigen.

Zoals elk medicijn of supplement kan het lichaam en de hersenen tolerantie ontwikkelen voor cafeïne. Dus na verloop van tijd werkt het niet meer als energieboost en vetverbrandingmiddel. Nog iets waar je bij dient stil te staan bij cafeïne is dat te veel gebruik - of te laat op de dag - invloed kan hebben op je slaap. Een belangrijk aspect bij gewichtscontrole en je algehele gezondheid.

Let er bovendien op dat als je cafeïne inneemt via koffie, je de effecten van cafeïne op vlak van calorieverbranding teniet kunt doen als je suikers of gesuikerde melk toevoegt aan de koffie.

Groene thee

Groene thee bevat cafeïne maar slechts ongeveer de helft van wat er in koffie zit. Groene thee heeft ook een antioxidant genaamd catechine. Meer specifiek, van epigallocatechine (EGCG) is bewezen dat het stofwisseling versnelt.

In principe werkt EGCG door het remmen van het enzym dat noradrenaline afbreekt (een vecht-of-vlucht hormoon). Wanneer noradrenaline toeneemt, is er meer mogelijkheid om meer vet af te breken.

Uit andere onderzoeken blijkt dat deelnemers in de groene thee groep gemiddeld 0,2 - 3,5 kg meer verloren dan mensen in de controlegroep. In de meeste studies was het gewichtsverlies echter niet statistisch significant en het bewijs geldt niet voor gebrouwen groene thee maar eerder voor groene thee extracten.

Nog andere studies toonden aan dat mengsels van groene thee en cafeïne het gewichtsbehoud verbeterden door thermogenese, vetoxidatie en spierbehoud. 

> Leestip: Afvallen met groene thee

L-carnitine

L-carnitine is een aminozuur (bouwsteen van eiwitten) zoals creatine. Het komt van nature voor in dierlijk voedsel, zoals vlees, vis en eieren. Mensen die een veganistisch dieet volgen, hebben moeite om er voldoende van binnen te krijgen en te produceren.

Het lichaam kan er op natuurlijke manier een deel van aanmaken met andere aminozuren zoals lysine en methionine, zolang er voldoende vitamine C aanwezig is.

L-carnitine wordt verondersteld vetzuren in de cellen te mobiliseren om als energie te worden gebruikt. Logischerwijs is het dus logisch dat het zou helpen bij de vetverbranding. Studies tonen dit resultaat echter niet aan.

In één onderzoek waarbij vrouwen sportten, was er geen verschil in gewichtsverlies tussen degenen die L-carnitine namen en degenen die dat niet deden.

In een studie van 9 verschillende onderzoeken, bleek dat de proefpersonen die carnitine innamen significant meer gewicht verloren in vergelijking met de controlegroep.

Door de tengenstrijdige resultaten is het niet zeker of L-carnitine helpt bij gewichtsverlies of niet.

> Leestip: de beste BCAA supplementen

Geconjugeerd linolzuur (CLA)

Geconjugeerd linolzuur (CLA) is een vetzuur - een bouwsteen van voedingsvet. Het komt van nature voor in voeding zoals zuivelproducten en rundsvlees. Het wordt in supplementvorm vervaardigd en er wordt beweerd dat het vet vermindert en de spieren en energie verhoogt.

Een studie ontdekte dat een dosis van 3,2 gram CLA per dag resulteerde in een bescheiden verlies van lichaamsvet. Zij meldden ook dat er geen ernstige bijwerkingen zijn, maar dat het is aangetoond dat het symptomen van ontstekingsziekten en insulineresistentie licht verhoogt, wat in verband kan worden gebracht met diabetes en gewichtstoename.

Weinig CLA-gerelateerde studies hebben het gebruik van CLA alleen of in combinatie met lichaamsbeweging en veranderingen in lichaamssamenstelling onderzocht. Daarom lijkt er onvoldoende klinisch bewijs te zijn.

Yohimbine

Yohimbine is een supplement dat wordt gemaakt van de schors van een groenblijvende boom. Het wordt in de West-Afrikaanse geneeskunde gebruikt om seksuele prestaties te helpen verbeteren.

Uit een onderzoek bij profvoetballers bleek dat yohimbine in combinatie met weerstandstraining de lichaamsmassa, spiermassa of prestaties niet significant veranderde. Maar het leek wel te helpen vetverlies te bevorderen.

In een klein onderzoek bij personen die een zeer caloriearm dieet volgden, vertoonden de deelnemers die yohimbine innamen geen toename in lipolyse (vetafbraak).

Gezien de verschillende resultaten is meer onderzoek nodig voordat het kan worden aanbevolen als supplement om gewicht te verliezen.

Middellange-keten triglyceriden

Triglyceridenolie met middellange keten (MCT’s) is meestal afkomstig van kokosolie, maar kan ook worden aangetroffen in palmolie en sommige zuivelproducten. Het is een olie die vetketens van gemiddelde lengte bevat. Omdat ze korter zijn, zijn ze voor je lichaam gemakkelijker te verteren en te gebruiken.

Je lichaam kan het gbruiken als een directe brandstofbron, wat betekent dat het niet noodzakelijk als vet wordt opgeslagen. Maar studies tonen aan dat dit slechts tijdelijke voordelen kan opleveren.

MCT’s kunnen worden omgezet in ketonen, die worden aangemaakt bij het volgen van een zeer koolhydraatarm dieet. Ze hebben recent aan populariteit gewonnen door het keto-dieet omdat ze je lichaam kunnen helpen in een ketogene toestand - ook wel ketose genoemd - te blijven.

Uit een systematisch onderzoek en meta-analyse bleek dat het vervangen van lange-keten triglyceriden (LCT’s) door middellange-keten triglyceriden (MCT’s) mogelijk een bescheiden vermindering van lichaamsgewicht en de samenstelling van het lichaam teweeg kan brengen zonder een negatieve invloed op het cholesterolgehalte. Maar er is meer onderzoek nodig om de doeltreffendheid en de geschikt dosis te bevestigen.

Garcinia Cambogia

Garcinia cambogia is afkomstig van de schil van een tropische vrucht. De schil bevat hydroxycitroenzuur (HCA) dat een enzym kan blokkeren dat het lichaam gebruikt om vet aan te maken.

In een onderzoek verloren de deelnemers ongeveer 1 kg meer dan mensen die het middel niet innamen. Onderzoekers konden niet concluderen dat het verlies te wijten was aan Garcinia omdat het ook te wijten kon zijn aan het dieet en de lichaamsbeweging van de deelnemers.

Er zijn ook studies zoals deze, uitgevoerd op 135 proefpersonen, die geen significant verschil lieten zien in het geschatte percentage van het verlies van lichaamsvetmassa tussen groepen die het wel en niet innamen.

Van Garcinia Cambogia wordt gedacht dat het vermogen van het lichaam om vet aan te maken blokkeert en de eetlust vermindert. Onderzoek lijkt echter geen uitsluitsel te geven.

> Leestip: Beste Garcinia Cambogia Extract

Proteïne poeder

De meeste mensen halen voldoende eiwitten uit een evenwichtig dieet. Bij intensief sporten heeft het lichaam iets meer eiwit nodig, zo’n 1,4 - 2 gram per kilogram lichaamsgewicht. Dat kan theoretisch gezien nog steeds via de voeding worden verkregen maar is voor sommigen al wat moeilijker.

Het is aangetoond dat diëten met meer eiwitten helpen de eetlust te verminderen, vet te verbranden en het verzadigingsgevoel te verhogen in vergelijking met koolhydraatrijker voedsel. Een hoger eiwitgehalte kan ook helpen de bloedsuikerspiegel in balans te brengen, wat de energie stabiliseert en het cravings beperkt.

Pas echter op met het kiezen van eiwitpoeders als eiwitbron. Sommige eiwitpoeders zijn van goede kwaliteit terwijl anderen zoals de eiwitpoeders van Kruidvat en Action wel eens tekort kunnen doen als je op kwaliteit staat.

Vezels

Vezels zijn het deel van plantaardig voedsel dat niet door het menselijk lichaam kan worden verteerd, maar het helpt gezonde darmbacterieën en de gezondheid te bevorderen. Het wordt gecategoriseerd in onoplosbare en oplosbare vezels. Onoplosbaar vermengt zich niet met water en kan je darmbeweging bevorderen.

Oplosbare vezels vermengen zich met water en vormen een dikke gelachtige substantie. Beide zijn nuttig om af te vallen omdat ze een vol gevoel kunnen bevorderen, maar oplosbare vezels vertragen de snelheid waarmee de maag voedsel verteert. Sommige studies hebben aangetoond dat het eten van oplosbare vezels de hongerhormonen in het lichaam, zoals ghreline, vermindert.

Studies hebben aangetoond dat vezels kunnen helpen bij gewichtsverlies. Deze studie toonde aan dat voor elke 10 gram toename in oplosbare vezels ,de viscerale vetophoping daalde met 3,7%. Visceraal vet wordt opgeslagen in de buikholte en bevind zich rond een aantal belangrijke inwendige organen. Te veel visceraal vet kan gelinkt worden aan verschillende gevaarlijke ziektes.

Besluit

Fatburners, of vetverbranders, worden verondersteld de stofwisseling te versnellen, vet te verbranden en hongergevoel te verminderen. Toch hebben veel van de fatburners ingrediënten die schadelijk kunnen zijn voor het menselijk lichaam. Bovendien is onderzoek beperkt waardoor het moeilijk is om een eerlijke gezondheidsclaim te maken.

Je kan je richten op natuurlijke versies van fatburners zoals cafeïne uit koffie in plaats van een supplement. Of kies voor een supplement uit onze lijst met beste fatburners waar wij positieve ervaringen mee hebben en de ingrediënten grondig van hebben onderzocht.

Wel is het steeds belangrijk te onthouden dat een supplement als een vetverbranden niet veel effect zal hebben als je daarnaast niets aanpast aan je eet- en sportgewoonten.